เงินดิจิทัลสามารถแทนที่ระบบการเงินแบบดั้งเดิมได้หรือเปล่า?

การพัฒนาของภาคเงินดิจิทัลได้ก่อให้เกิดคำถามมากมายในหมู่ผู้ใช้งาน หนึ่งในคำถามที่ท้าทายที่สุดคือ — เงินดิจิทัล “แบบใหม่” จะมาแทนที่ระบบการเงินแบบดั้งเดิมได้หรือไม่? วันนี้เราจะพยายามตอบคำถามนั้นกัน มาเริ่มกันเลย!

เงินดิจิทัลท้าทายระบบธนาคารแบบดั้งเดิมอย่างไร?

โลกของเงินกำลังเปลี่ยนแปลงเร็วกว่าที่เคย ธนาคารแบบดั้งเดิมเป็นประตูหลักของระบบการเงินมานานหลายทศวรรษ — การชำระเงิน สินเชื่อ และการออมล้วนต้องผ่านพวกเขา แต่ทุกวันนี้ ผู้คนนับล้านทำธุรกรรมผ่านแอปพลิเคชันแทนที่จะไปที่ธนาคารจริง

บริษัท Fintech, คริปโต และสกุลเงินดิจิทัลของธนาคารกลาง (CBDC) กำลังบ่อนทำลายการผูกขาดของธนาคารแบบดั้งเดิม กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ระบุว่า “เงินดิจิทัลอาจเปลี่ยนวิธีที่ธนาคารกลางบริหารการหมุนเวียนของเงินและการปฏิสัมพันธ์กับประชาชน”

เราไม่ได้ถามว่า “เงินดิจิทัลคือสิ่งใหม่ที่ยิ่งใหญ่หรือไม่?” แต่เราถามว่า “มันจะสามารถแทนที่เงินแบบเดิมได้หรือเปล่า?”

ปัญหาของเงินแบบดั้งเดิม

ระบบการเงินแบบเดิมมีข้อจำกัดหลายประการ โดยเฉพาะในยุคดิจิทัล:

• การโอนเงินระหว่างประเทศช้า: การโอนเงินข้ามประเทศยังคงใช้เวลาหลายวัน
• ค่าธรรมเนียมสูง: การโอนเงินระหว่างประเทศอาจมีค่าธรรมเนียมหลายสิบดอลลาร์ ตามข้อมูลจากธนาคารโลก ต้นทุนเฉลี่ยของการโอนเงินข้ามพรมแดนในไตรมาสแรกของปี 2025 อยู่ที่ 6.49%
• ความเหลื่อมล้ำทางการเงิน: มีผู้คนมากกว่า 1.4 พันล้านคนทั่วโลก ที่ยังไม่มีบัญชีธนาคาร เนื่องจากขาดการเข้าถึงบริการทางการเงิน
• การพึ่งพาคนกลาง: เกือบทุกธุรกรรมในระบบการเงินแบบเดิมต้องผ่านคนกลาง เช่น ธนาคาร ศูนย์ประมวลผล หรือเครือข่ายอย่าง SWIFT และ Visa พวกเขาควบคุมการเข้าถึงระบบ คิดค่าธรรมเนียม และสามารถชะลอหรือบล็อกการทำธุรกรรมตามนโยบายภายในได้
• ขาดความยืดหยุ่น: สกุลเงินของประเทศยังไม่ผสานเข้ากับบริการดิจิทัลสมัยใหม่อย่างแท้จริง และการชำระเงินระหว่างประเทศยังคงขึ้นอยู่กับเครือข่าย SWIFT
• ขาดความโปร่งใส: ลูกค้ามักไม่รู้ว่าเงินฝากของตนถูกนำไปใช้ที่ไหน หรือธนาคารมั่นคงเพียงใด วิกฤตการเงินในปี 2008 และ 2023 แสดงให้เห็นว่าแม้แต่สถาบันใหญ่ ๆ ก็สามารถล้มละลายได้ ในทางตรงกันข้าม blockchain มอบรูปแบบที่โปร่งใสกว่า — ธุรกรรมทั้งหมดถูกบันทึกในบัญชีสาธารณะ และผู้ใช้สามารถควบคุมเงินของตนได้โดยตรงโดยไม่ต้องพึ่งคนกลาง

ข้อดีและข้อเสียของเงินดิจิทัล

เมื่อระบบการเงินแบบเดิมเริ่มล้าสมัย ลองมาดูว่าเงินดิจิทัลมีข้อดีข้อเสียอย่างไรบ้าง

CBDC คืออะไร?

เรากล่าวถึง CBDC แล้ว มาทำความเข้าใจให้ลึกขึ้น

CBDC (Central Bank Digital Currency) คือรูปแบบดิจิทัลของสกุลเงินประจำชาติที่ออกโดยธนาคารกลาง มันมีสถานะทางกฎหมายเหมือนกับเงินสด แต่มีอยู่เฉพาะในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ เป็นความพยายามที่จะผสมผสานความน่าเชื่อถือของเงินที่ออกโดยรัฐเข้ากับความรวดเร็วของ blockchain เอกชน

สำหรับธนาคารกลาง สกุลเงินเหล่านี้ได้กลายเป็นกลยุทธ์สำคัญด้านนวัตกรรมทางการเงิน มันช่วยให้ธนาคารกลางคงอธิปไตยทางการเงินไว้ท่ามกลางการเติบโตของคริปโตและ stablecoin เสนอทางเลือกดิจิทัลที่ปลอดภัย โปร่งใส และสามารถตั้งโปรแกรมได้ รวมถึงช่วยทำให้ระบบการชำระเงินรวดเร็วขึ้น ถูกลง และตรวจสอบได้มากขึ้น

นอกจากนี้ CBDC ยังช่วยต่อสู้กับการทุจริต เพราะธุรกรรมทุกอย่างถูกบันทึกบน blockchain ที่ควบคุมโดยรัฐ ทำให้สามารถติดตามการไหลของเงินได้ตั้งแต่ต้นทางถึงปลายทาง ระดับความโปร่งใสนี้ช่วยให้ธนาคารกลางและหน่วยงานกำกับสามารถตรวจสอบการใช้จ่ายและป้องกันการฟอกเงินได้ — ซึ่งในระบบการเงินแบบเดิมทำได้ยากมาก

ดังนั้น CBDC จึงไม่ใช่แค่เครื่องมือชำระเงินอีกประเภทหนึ่ง แต่เป็น “สถาปัตยกรรมใหม่ของเงินดิจิทัล” ที่รัฐสามารถใช้พลังของ blockchain เพื่อเสริมเสถียรภาพ ความโปร่งใส และประสิทธิภาพของระบบการเงินในอนาคต

ประเทศต่าง ๆ ใช้เงินดิจิทัลอย่างไรในปัจจุบัน?

ตามข้อมูลจาก Bank for International Settlements (BIS) พบว่าในปี 2025 มีประเทศกว่า 134 ประเทศ (คิดเป็น 98% ของ GDP โลก) ที่กำลังวิจัยหรือทดสอบการใช้ CBDC มาดูตัวอย่างกัน:

• จีน: เป็นผู้นำในการพัฒนา CBDC ณ สิ้นปี 2025 มีกระเป๋าเงินดิจิทัลส่วนบุคคลกว่า 260 ล้านใบ และมูลค่าธุรกรรมรวมของ Digital Yuan แตะ 7.3 ล้านล้านหยวน (~1 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ)
• สหภาพยุโรป: ธนาคารกลางยุโรปเตรียมเปิดตัว Digital Euro ภายในปี 2028 โดย ยืนยัน ว่าจะ “เสริม” เงินสด ไม่ใช่แทนที่มัน
• บราซิล: รัฐบาลกำลัง ทดสอบ Drex ซึ่งเป็นเงินดิจิทัลของประเทศที่ผสานเข้ากับบัญชีธนาคารและโปรโตคอล DeFi
• ไนจีเรีย: ประเทศแรกในแอฟริกาที่เปิดตัว CBDC แม้การใช้งานเริ่มต้นจะต่ำ แต่รัฐบาลกำลังผลักดันให้ eNaira ถูกใช้ในระบบชำระเงินของรัฐและการขนส่ง
• ญี่ปุ่น: ธนาคารแห่งประเทศญี่ปุ่นได้เสร็จสิ้นการทดสอบเฟสที่สองของเงินเยนดิจิทัล โดยเน้นด้านความเป็นส่วนตัวและการชำระเงินแบบออฟไลน์
• สหรัฐอเมริกา: ธนาคารกลาง (Fed) ยังคงสำรวจความเป็นไปได้ของดอลลาร์ดิจิทัล แต่ เตือน ถึงความเสี่ยงด้าน “การควบคุมแบบรวมศูนย์” และผลกระทบต่อเสถียรภาพของระบบธนาคาร

ในขณะเดียวกัน คริปโตอย่าง บิทคอยน์, อีเธอเรียม และ stablecoin เช่น USDT และ USDC ก็กำลังถูกใช้งานจริงทั่วโลกในฐานะ “เงินดิจิทัลไร้พรมแดน” ที่ช่วยให้การโอนข้ามประเทศทำได้รวดเร็ว ราคาถูก และไม่ต้องผ่านระบบการเงินแบบเดิม สำหรับผู้คนนับล้าน โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา คริปโตได้กลายเป็นเครื่องมือทางการเงินที่เข้าถึงง่ายและมีประโยชน์จริงในชีวิตประจำวัน

คริปโตคือเงินแห่งอนาคตหรือไม่?

เงินดิจิทัล — ไม่ว่าจะเป็น บิทคอยน์, คริปโต โดยรวม หรือ CBDC — ไม่ใช่การทดลองอีกต่อไป แต่ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของระบบการเงินโลกแล้ว อย่างไรก็ตาม ในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า มันอาจไม่แทนที่เงินแบบดั้งเดิมทั้งหมด แต่จะ “เปลี่ยนโครงสร้าง” ของมันแทน คริปโตจะคงบทบาทในฐานะสินทรัพย์การลงทุนและแรงผลักดันทางเทคโนโลยี ส่วน CBDC จะกลายเป็นรูปแบบดิจิทัลของเงินเฟียตที่ถูกต้องตามกฎหมาย รวมความมั่นคงของระบบธนาคารเข้ากับความยืดหยุ่นของ blockchain

อนาคตของเงินจะเป็นแบบ “ไฮบริด” — เงินสด บัญชีธนาคาร stablecoin และสกุลเงินดิจิทัลของรัฐจะอยู่ร่วมกันและเกื้อหนุนกัน ไม่ใช่การปฏิวัติ แต่เป็นวิวัฒนาการ — นี่อาจเป็นแนวทางที่แท้จริงของการเปลี่ยนผ่านจากเงินกระดาษสู่เงินดิจิทัลในอนาคต

บทความนี้มีประโยชน์สำหรับคุณหรือไม่? คุณคิดว่าเงินดิจิทัลจะมาแทนที่เงินแบบเดิมได้ไหม? มาพูดคุยกันได้เลย!